Geçmişten Günümüze İran’da Türkler ve Türkçe

Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Tarih, Bilim ve Ekonomi Topluluğu tarafından düzenlenen “Geçmişten Günümüze İran’da Türkler ve Türkçe” başlıklı konferans İran Araştırmaları Merkezi (İRAM) Editörü Umut BAŞAR tarafından verildi. Konferansa Rektör Danışmanı Dr. Öğr. Üyesi Mustafa KILINÇ, Tarih Bilim ve Ekonomi Topluluğu akademik danışmanları Öğr. Gör. Uğur TOZKOPARAN ve Arş. Gör Onur YAYLA, akademisyenler ve çok sayıda öğrenci katıldı.

MAKÜ Avşar Han sinema salonunda gerçekleştirilen programın açılış konuşmasını yapan Arş. Gör. Onur YAYLA konuşmasında, bu konferans vesilesiyle bazı araştırmacıların “Yakın Yabancı” olarak nitelendirdiği İran hakkında birincil kaynaklardan bilgi edineceğimizi umduğunu belirterek yoğun programı arasında konferans için vakit ayıran Umut BAŞAR’a teşekkür etti.

Umut BAŞAR, İran Araştırmaları Merkezi’nin yaklaşık iki yıl önce alanında uzman bir kadroyla İran’a ilişkin çok yönlü profesyonel araştırmalar yapmak üzere kurulduğunu ve bu özelliğiyle Türkiye’de yalnızca bir ülkeye yoğunlaşan ilk düşünce enstitüsü olduğundan bahsetti.

Türk-İran ilişkilerini Efsaneler Dönemi, İslam Öncesi ve İslami Dönem olmak üzere üçe ayıran BAŞAR, konuşmasında Türklerle İranî kavimlerin İslamiyet’ten önce de aynı coğrafi bölgede komşu olarak yaşadıklarını, komşuluk ilişkilerinden kaynaklı etkileşiminin her iki toplumun dilinde bariz bir şekilde müşahede edildiğini vurguladı. 11. ve 13. yüzyıllardan itibaren Türklerin kitleler halinde Horasan üzerinden günümüz İran topraklarına yerleşmeye başladığını belirten BAŞAR, bu tarihten itibaren Türklerin İran’da, yaklaşık 1000 yıl boyunca siyasi egemenliği elinde bulundurduğunu, Anadolu’dan birkaç asır önce İran’ın tam anlamıyla bir Türk yurdu haline geldiğini ve Türklerin günümüz İran kültürünün oluşumunda ciddi derecede tesirli olduğunu söyledi. Selçuklular, Safeviler, Afşarlar, Kaçarlar, Pehleviler ve son olarak İran İslam Cumhuriyeti Döneminde Türklerin ve Türkçe sosyal ve siyasal hayattaki konumuna değinen BAŞAR, Türklerin İran’da çok uzun bir zamandan beri asli unsuru oluşturduğunu vurguladı. Konuşmasının sonunda günümüzde İran’da Türk dili ve Türk kültürüne ciddi bir alaka bulunduğunu, her yaştan ve sosyal statüden yüzlerce İranlının muhtelif gerekçelerle Türkiye Türkçesi öğrendiğine işaret eden BAŞAR, İranlılar ve Türkler arasındaki kültürel ilişkinin oldukça kuvvetli olduğuna dikkat çekti.

Konferans sonunda kapanış konuşmasını yapan Rektör Danışmanı Dr. Öğr. Üyesi Mustafa KILINÇ, kadim komşumuz İran’ı yakından tanımamız gerektiğini hatırlatarak her açıdan oldukça verimli geçen konferans için İRAM Editörü Umut BAŞAR’a teşekkür etti. Konferans, Rektör Danışmanı Dr. Öğretim Üyesi Mustafa KILINÇ, Eğitim Bilimleri Enstitüsü Müdür Yardımcısı Dr. Öğr. Üyesi Rafet AYDIN ve Türkçe Eğitimi Bölümü Dr. Öğr. Üyesi Rıza OĞRAŞ tarafından BAŞAR’A anmalık takdim edilmesiyle son buldu.